In de Duurzaamheidsfabriek Dordrecht zit een bijzondere leer- en innovatieplek: het Energielab. Hier werken studenten, maar ook het bedrijfsleven, onderwijs en de overheid, samen aan oplossingen voor de energietransitie. Het doel? De technische kant begrijpelijk maken. Én de regio voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst. Robbert-Jan ’t Hoen en Pim Opraus van Hogeschool Rotterdam (en de Dordrecht Academy) vertellen meer over het lab en de rol ervan in de regionale energietransitie.
De rol van het Energielab: een leer- en innovatieplek om samen oplossingen te bedenken voor de energietransitie. Pim Opraus en Robbert-Jan 't Hoen vertellen meer over het lab.
Leren door te doen
Het Energielab brengt theorie en praktijk samen. Robbert-Jan: “Veel techniekstudenten leren pas echt als ze kunnen dóen. Daarom is het lab ingericht met installaties en systemen waarmee ze aan de slag kunnen. Systemen aansluiten en in bedrijf stellen, schakelaars omzetten en direct zien wat er gebeurt. Hierdoor blijft lesstof veel beter hangen dan in een collegezaal.”Deze aanpak zorgt ook voor verdieping. Robbert-Jan vervolgt: “We gaan net een stap verder dan in het mbo, waar de nadruk vooral ligt op het uitvoeren van opdrachten. In het hbo vragen we ook: Wát gebeurt er precies als je die knop indrukt? En waarom werkt het zo? Op die manier leren studenten kritisch denken en de achterliggende techniek begrijpen.”

Toegepaste innovatie
De technieken in het Energielab zijn niet per se innovatief. Windmolens en andere vormen van duurzame energie bestaan al langer. De vernieuwing zit volgens Robbert-Jan en Pim vooral in de manier van leren en samenwerken. “Innovatie betekent niet altijd iets totaal nieuws uitvinden”, zegt Pim. “Het gaat in het lab ook om toegepaste innovatie. Oftewel: bestaande technologie inzetten in een nieuwe vorm. Studenten leren bijvoorbeeld wat een buurtbatterij of een slim energienet concreet betekent voor een wijk. Dat maakt de energietransitie niet alleen begrijpelijk, maar ook uitvoerbaar in de regio.
Experimenteren voor iedereen
Het Energielab komt dan ook voort uit PPS SCALE (Smart Campus Leerpark): een opschalingsprogramma voor publiek-private samenwerkingen actief in de energietransitie in de gebouwde omgeving.
Hierin bundelen hogescholen, bedrijven, overheid en de Duurzaamheidsfabriek hun krachten. Robbert-Jan: “Het lab is er niet alleen voor studenten. Ook mensen uit het bedrijfsleven of van de gemeente mogen er oefenen en leren. Bedrijven hoeven hier bijvoorbeeld hun eigen productieproces niet stil te leggen om te experimenteren. Zo verlagen we drempel en bouwen we tegelijk aan nieuw talent in de Drechtsteden.”En dat is cruciaal. Want Drechtsteden-gemeenten hebben de ambitie om al in 2040 helemaal aardgasvrij te zijn; tien jaar eerder dan het landelijke doel. “Daarvoor is niet alleen techniek nodig, maar ook kennis, vakmensen en samenwerking. Het Energielab brengt die dingen bijeen. Daar ligt onze kracht”, zegt Pim.

Het aanbod
Voor middelbare scholen zijn er workshops. Zoals een windmolenspel waarbij ze ontdekken wat er allemaal komt kijken bij het bouwen van een windpark op zee. Voor professionals zijn er verdiepende trainingen. En ook beleidsmakers krijgen er inzicht in bijvoorbeeld de uitdagingen van een overbelast elektriciteitsnet. “Pas als mensen zelf een knop omzetten, zien ze dat de energietransitie vraagt om de juiste techniek en praktische samenwerking.”
Samenwerken aan concrete toepassingen
Hoewel het Energielab pas sinds mei van dit jaar operationeel is, is het al aangesloten bij verschillende regionale initiatieven. Zoals de Refit Alliantie (het verduurzamen van schepen). Robbert-Jan: “Net voor de zomervakantie is er ook een werkgroep gestart voor de realisatie van een energiecoöperatie op het Leerpark (en omgeving). Dit biedt een perfecte casus om de bijbehorende technische uitdagingen in het lab een antwoord te bieden. We kunnen in het klein in beeld brengen hoe energieopwekking, -transport en -opslag werken. Dat helpt alle bestaande én nieuwe energiecoöperaties in de regio.”
Daarnaast biedt het lab een neutrale plek om samen te werken aan oplossingen en kennis te delen. “Door die open omgeving kunnen we echt tempo maken”, aldus Pim. “Dat helpt om de energietransitie in de Drechtsteden te versnellen.”

Ambities voor de toekomst
De ambities zijn groot. “We willen uitbreiden met zonne-energie en energieopslag, maar ook met waterstof. Daarmee gebeurt in de regio al veel. We willen onderwijs, overheid en het bedrijfsleven voorbereiden op die ontwikkelingen. Zodat ze straks klaarstaan als de markt erom vraagt”, zegt Robbert-Jan. “En vooral ook aan iedereen laten zien dat energietransitie geen abstract beleid is, maar iets dat je kunt en misschien wel moet ervaren”, zegt Pim tot slot.
Wil je zelf de energietransitie beleven in de praktijk? Je bent welkom in het Energielab.
Neem contact op met Pim (popraus@duurzaamheidsfabriek.nl) of Robbert-Jan (rhoen@hr.nl) voor meer informatie.