“We gooiden duurzame energie weg en kochten de volgende dag weer fossiele stroom in. Dat voelde niet goed.” Met deze zin vat Ambachtse ondernemer Johan Peekstok de aanleiding voor het EMS-handelsplatform mooi samen. EMS staat voor: EnergieManagementSysteem en het platform is een van de meest vernieuwende energieprojecten in de Drechtsteden. Johan vertelt zelf graag meer over dit initiatief van Stichting Bedrijventerrein Antoniapolder.
EMS-handelsplatform is een van de vernieuwende energieprojecten in de Drechtsteden. Johan Peekstok vertelt over de aanleiding voor het EMS-handelsplatform (EnergieManagementSysteem).
'Het klopt niet'
Johan is eigenaar van familiebedrijf Peekstok Machining & Construction. Toen hij twintig jaar geleden zijn pand liet volleggen met duizend zonnepanelen, leek dat een logische stap richting verduurzaming. “Nu blijkt dat terugleveren aan het net best veel geld kan kosten. En zet je op zaterdag alles uit om te voorkomen dat je moet betalen om je duurzaam opgewekte stroom terug te leveren. Dat klopt gewoon niet.”

Een logische oplossing
De oplossing leek dichtbij. “Een ondernemer verderop heeft een koelhal die 24 uur per dag draait, terwijl onze productie in het weekend stilligt. Ik dacht: ‘Laat hem mijn stroom gebruiken, dan hoeven wij niets weg te gooien. Iedereen blij.’ Maar volgens de toenmalige wet- en regelgeving mag je je stroom niet zomaar aan iemand verkopen. Daarvoor is een energiecoöperatie nodig.”
Samen tegen netcongestie
Die energiecoöperatie Antoniapolder is in 2023 opgericht, samen met de Vereniging Ambachtse Ondernemers (VAO), Werkgevers Drechtsteden (WD) en de politiek. Een van de doelen? Energieneutraal worden en zo netcongestie op het bedrijventerrein voorkomen. De coöperatie richt zich op duurzame energieopwek, -opslag en dus ook op -uitwisseling. “Voor dat laatste ontstond het idee voor een combinatie van een Energiehandelsplatform (EHP) en EMS: een digitaal platform waarop we onze energie kunnen delen, verhandelen en slim aansturen.”
Hoe het werkt
“Je kunt het zien als een waterleiding: wij pompen stroom in en de buurman tapt eruit. Het EMS meet en registreert wie wat levert en verbruikt.” Bedrijven met een teveel aan stroom kunnen het lokaal delen. Wat overblijft wordt verrekend via markt. “Het systeem voorspeelt hoeveel energie er wordt opgewekt, hoeveel er wordt gebruikt en koopt of verkoopt het verschil. En stemt zo vraag en aanbod op elkaar af.”
Digitaal sturen op verbruik
“Een voorbeeld: Als de zon schijnt en het net overbelast is, kan het systeem besluiten om de koeling iets harder te laten draaien. Zo gebruik je meer eigen stroom en voorkom je piekbelasting op teruglevering. Als de druk op het net afneemt, zet het systeem de koeling weer wat zachter. Dat wordt straks allemaal digitaal geregeld. Gelukkig maar, want het is te complex om handmatig aan te sturen.”

Lobby voor groepscontracten
Zover is het nog niet. “Het EHP is al operationeel. De rest nog niet. Een belangrijke stap die we nog moeten zetten, is het realiseren van groepscontracten met de netbeheerder. Als bijvoorbeeld drie bedrijven elk een aansluiting van 100 ampère hebben, zegt Stedin bij een capaciteit van 300: het net is vol. Maar als je de pieken slim combineert, heb je samen genoeg aan 200 ampère. Zo ‘win’ je een derde aan netcapaciteit, zonder iets nieuws aan te leggen. Daar lobbyen we nu hard voor, maar dat gaat minder snel dan we willen.”
Denken aan de toekomst
De traagheid van het proces is volgens Johan ook dé reden waarom andere ondernemers liever nog even afwachten met instappen. Hij merkt dat het niet altijd makkelijk is om collega’s te overtuigen. “De meeste mkb’ers hebben het druk. En eerlijk is eerlijk: op korte termijn verandert er ook niet veel. Maar we doen dit niet om het morgen geld oplevert. We doen dit omdat we met elkaar moeten zorgen dat we overmorgen nog kunnen ondernemen. Zonder energie heb je geen bedrijf meer.”

Sterk staan
“Dit is het moment om aan te haken. De regels voor de toekomst worden nu gemaakt. Als we samen aan tafel zitten, kunnen we het mkb-perspectief echt laten meewegen. Hoe meer bedrijven meedoen, hoe sterker we staan in het gesprek met netbeheerders en politiek. En hoe sneller we stappen zetten. Daarbij help je niet alleen jezelf, maar ook andere ondernemers. Het is even investeren, maar je wordt onderdeel van iets groters.”
De komende jaren
De kracht van de Drechtsteden ligt dan ook in samenwerking in de regio. “Hier is de balans tussen eigen en gezamenlijk belang goed. Er is bereidheid om het samen te doen. Dat kan echt het verschil maken. De komende jaren staan in het teken van groei en verfijning. “Het handelsplatform is er. Nu willen we het EMS technisch implementeren en zoeken naar opslagmogelijkheden, zoals batterijen. Over een paar jaar hoop ik dat dit systeem op elk bedrijventerrein in de regio draait.”