Van idee tot realiteit

Rond 2018 ontstonden de eerste plannen voor het warmtenet in Sliedrecht. Het doel? Duurzame warmte leveren aan het grootste deel van de woningen, inclusief particulieren. Voor eigenaren van koopwoningen is de proeftuin Aardgasvrije Wijken in het leven geroepen. “Sliedrecht wilde als een van de eerste gemeenten in Nederland hiermee aan de slag”, vertelt wethouder Spek. “We kregen 3,8 miljoen euro subsidie, waarmee we naast flats van woningcorporatie Tablis Wonen, ook driehonderd koopwoningen wilden meenemen in de warmtetransitie.” HVC werd daarbij uitvoeringspartner.

Volop experimenteren

De proeftuin was een pilotproject: een plek om te experimenteren met technische oplossingen en bewonersparticipatie. Het ‘experiment’ leverde waardevolle inzichten op. “Techniek is één, maar vertrouwen is alles”, zegt Heussen. De communicatie met bewoners bleek een uitdaging. “We wilden volledig transparant zijn en iedereen meenemen in het proces, maar dat leidde tot een overdosis aan informatie. Mensen konden het  allemaal niet meer volgen. Een belangrijke les voor de toekomst.”

Achter de voordeur

De verbinding met het warmtenet voor particulieren bracht de gemeente letterlijk ‘achter de voordeur’. Wethouder Spek: “We kwamen hun eigendom verbouwen: haalden gasmeters weg, legden nieuwe leidingen aan. Dat heeft grote invloed op iemands persoonlijke ruimte. Toen merkten we pas echt wat de energietransitie betekent voor onze inwoners. Je kunt niet met één standaardoplossing komen. Dat vraagt maatwerk én geduld”. Heussen vult aan: “Ga vroeg in gesprek met bewoners, begrijp wat er leeft in de wijk en blijf daarbij flexibel. En onderschat niet de kracht van ambassadeurs in de wijk: bewoners die hun buren overtuigen van het nut van dit project.” 

Lees het artikel: 'Boring onder de Merwede brengt duurzame warmte naar Sliedrecht'

Brede warmtetransitie

De proeftuin Aardgasvrije Wijken is een belangrijk onderdeel van de brede warmtetransitie in Sliedrecht. Van de 4.500 woningen hebben we er nu 2.100 aangesloten: bijna 20% van het totale aantal Sliedrechtse woningen. De samenwerking tussen gemeente, Tablis Wonen, HVC en bewoners was hierbij cruciaal volgens Spek. “De corporatie was hierbij echt de startmotor. Zij durfden als eerst aan te sluiten met hun huurwoningen. Zonder hen waren we nooit tot dit resultaat gekomen.” Een resultaat waar het dorp trots op mag zijn volgens Heussen. “We leveren nu duurzame warmte aan duizenden huishoudens en dat aantal groeit nog steeds.”

Een doorbraak

De warmtetransitie is een groot project dat veel vraagt van alle betrokkenen. Zo werd er bijvoorbeeld een kleine, tijdelijke gascentrale aangelegd. “Dat was nodig om alvast te kunnen starten”, legt Heussen uit. “Zo konden we de eerste woningen aansluiten, terwijl de verbinding met de duurzame warmtebron in Dordrecht nog gemaakt werd.” Ton: “Die boring onder de Merwede was een van de spannendste momenten. Een technisch hoogstandje waarbij we letterlijk onder het water door moesten boren. Toen die buis eenmaal lag, voelde dat als een doorbraak.”

Blik vooruit

Hoewel de proeftuin erop zit en de ambitie van driehonderd woningen bijna is gehaald, stopt de brede warmtetransitie natuurlijk niet. “We willen doorgroeien naar 3.500 woningen en uiteindelijk naar 4.500”, vertelt Spek. Ook is de aansluiting van Sliedrecht een belangrijke schakel in het Grand Design Drechtsteden. Heussen: “Van hieruit kunnen we uitbreiden richting Papendrecht en Hendrik-Ido-Ambacht. We werken aan een systeem dat meerdere duurzame bronnen combineert: restwarmte, geothermie en warmtepompen. Zo kunnen we flexibel inspelen op vraag en aanbod en de kosten voor bewoners laag houden.” 

Trots

Welk gevoel er na al die jaren overheerst? “Dat is dan toch wel trots”, zegt Spek. “We hebben met vallen en opstaan iets neergezet wat blijft: een warmtenet dat ons dorp letterlijk en figuurlijk verbindt.” Heussen is het daarmee eens: “De echte winst is dat we het samen hebben gedaan. Dat is denk ik de enige manier waarop de energietransitie kan slagen.”